De kolenbergen van de Rietlanden terminal. De kolen gaan veelal naar energiecentrales in Duitsland, maar dat gaat veranderen. Voor 2030 wil de terminal overgaan op andere bulkgoederen.
atricia, toezichthouder, werkt al 25 jaar in de buitendienst op de HES terminal. Zij is verantwoordelijk voor het laden en lossen van onder andere zeeschepen en binnenvaartschepen.
Op de enige andere kolenterminal, de HES, laadt een gigantische kraan een schip vol steenkool. In Amsterdam werd vorig jaar 14,1 miljoen ton kolen overgeslagen- ofwel een kolentrein die begint in Amsterdam en eindigt in Istanbul.
Een benzineterminal aan de Benzolweg. Amsterdam is de grootste benzinehaven ter wereld, met meer dan 34 miljoen ton aan overgeslagen olieproducten.
Hoewel hij eigenlijk al 10 jaar met pensioen had kunnen zijn, bestuurt Cor (75 jaar) nog bijna iedere dag de tankwagen. Dat doet hij sinds zijn allereerste werkdag, op 1 januari 1977. Toen bracht hij huisbrandolie rond, later werd dat benzine, diesel en andere brandstoffen. Hij kan het werk niet missen, zegt hij. Zojuist heeft Cor 40.000 liter diesel afgeleverd aan een oliehandelaar in de haven.
Anton van Meenen is vroeg uitgevaren om een schip van brandstof te voorzien.
Anton is oliehandelaar, met een bescheiden vloot van bunkerschepen. Hij levert zowel diesel als bio-brandstoffen, maar 95% van zijn klanten wil nog gewoon fossiele energie. Hij verwacht niet dat de vraag naar duurzame maar duurdere alternatieven snel zal aantrekken.
Wilco is op weg naar IJmuidden, om een lading steenkoolteer bij Tata op te halen. Koolteer is een restproduct van kooks en wordt in de Amsterdamse haven opgeslagen. Het is een grondstof voor onder andere medische producten.
Benzinetanks in de Petroleumhaven. Na de oliecrisis van 1973 hield Nederland lang strategische oliereserves aan, onder andere in de Amsterdamse haven. Met het uitdoven van de koude oorlog ontstond ruimte voor commerciële opslag.
Kees-Jan bedient de kraan in de bunker van het Afval Energie Bedrijf (AEB), dat afval via verbranding omzet in stroom en warmte voor ongeveer 300.000 huishoudens.
Het AEB, met haar iconische schoorstenen, is enerzijds een traditioneel afvalverbrandingsbedrijf, waar gigantische hoeveelheden huisvuil in de oven verdwijnen. Anderzijds wordt het een van de belangrijkste schakels in de circulaire haven van morgen, door meer en meer afval te scheiden waardoor het gerecycled kan worden.
Uitzicht op het dek van een olietanker. In Amsterdam doen zo’n 1000 olietankers per jaar de haven aan.
Een operator regelt het laden van brandstof. Amsterdam was tot voor kort een haven waar op grote schaal restproducten werden vermengd tot brandstoffen die te vervuilend waren voor de Europese markt. Die brandstoffen werden dan vervoerd en verkocht naar plekken met minder strenge mileuwetgeving. Dat is sinds 2023 verboden.
Een zeeman op een olietanker.
Kombuis van een olietanker. Afhankelijk van het type schip en de rederij zijn zeemannen 6 tot 9 maanden van huis.
Zeeman op de olietanker, vlak voor aanvang van zijn dienst.
Leon Rasser, havendominee. Hij fietst de haven door om te zeemannen (en soms vrouwen) te bezoeken. Soms voor een praatje, soms om samen te bidden of soms om goedkope internetbundels te verkopen, zodat ze naar huis kunnen bellen. Leon komt al jaren op de schepen en kent de haven als geen ander, al blijft hij tegelijkertijd een buitenstaander door de aard van zijn werk. Hij heeft de haven in de loop van tijd zien veranderen, zegt hij, tot de plek die het nu is: een afgesloten plek met de nadruk op hyper efficientie. ‘Een belangrijke reden om zeevarende te worden is om iets van de wereld te zien. In Amsterdam komt daar meestal weinig van terecht. De werkdruk is te hoog en een substantieel aantal havenbedrijven verbiedt hen overpad naar de openbare weg.’ Hij vindt het zijn plicht om de mannen (en een enkele vrouw) te bezoeken.
Een medewerker van EVOS controleert de brandstoftanks op de terminal. In iedere tank kan zo’n 50 miljoen liter benzine opslaan. De tanks van EVOS zijn klaar voor bio-brandstoffen, maar ze merken dat er nog weinig vraag is vanuit de markt.
Frits, dominee, leidt een gebed tegen het vertrek van een kolentrein uit de haven. Bijna maandelijks wordt het spoor bezet door tientallen activisten, die de kolentrein soms uren ophouden. Per dag vertrekken er zo’n 5 treinen vol kolen richting Duitsland.
Co en zijn mede-actievoerders bezetten het spoor, met op de achtergrond de kolentrein op de HES terminal. De Amsterdamse politie heeft de actievoerder uiteindelijk (zonder geweld) van het spoor afgehaald en opgepakt.
De Hemwegcentrale, de oude kolencentrale die aan 300.000 huishouden energie leverde, is gesloten en wordt gesloopt. Toen de centrale nog draaide verbrandde het 60 kilo kolen per seconde.
Binnenin de Hemwegcentrale, onder de plek waar de oven zat, sloopt een werknemer een van de kolenmaalmolens. Deze apparaten maalden de kolen tot poeder waardoor het nog hogere temperaturen in de oven bereikte.
Stoom stijgt op uit de gloednieuwe bio-energiecentrale, direct naast de oude kolencentrale. Door ‘laagwaardig snoei- en afvalhout’ te verbranden levert het energie en warmte aan 30.000 huishoudens.
Per jaar wordt 100.000 ton hout verbrand- op het moment van fotograferen vooral de kerstbomen uit de stad.
Een grijper tilt de houtsnippers van de kerstbomen in de bunker, van waaruit ze naar de over worden getransporteerd. Op dit moment is er voldoende snoeihout voorhanden uit de omgeving van Amsterdam om de centrale te laten draaien.
Verderop is de startup Bio Energy Netherlands, waar houtsnippers niet verbrand maar vergast, om er waterstof van de te maken. Met deze nieuwe techniek hopen ze van laagwaardig afval hoogwaardige brandstof te maken. De fabriek is echter niet vaak in bedrijf: de prijs van biomassa is op dit moment te hoog en de prijs van warmte te laag. Voordat de houtsnippers de vergasser ingaan worden ze via dit apparaat ontdaan van eventuele metaalresten.
De Neo Orbis krijgt haar laatste, marineblauwe verflaag. De nieuwe boot (het flagship) van Port of Amsterdam gaat op waterstof in poedervorm varen, een techniek waarmee havenbedrijf en scheepsbouwer pionieren. Neo Orbis is het eerste schip ter wereld dat met deze toepassing gaat varen- voor het havenbedrijf een belangrijke ‘proof of concept’ dat een niet fossiele scheepsvaart mogelijk is.
Bij Renewi rijden vrachtwagens vol groente en fruit dat overdatum of rot is, af en aan. Het organisch afval, eenmaal gescheiden van het plastic, gaat in vergistingsvaten, waar bacterien het omzetten in gas. Dat is de eerste stap van het omzetten van afval naar brandstof.
Alexa, sinds twee jaar werkzaam als ingenieur bij Nordsol. “Al sinds mijn studie wergtuigbouwkunde besef ik dat je op individueel niveau iets zinvols kan bijdragen. Ik heb daarom bewust gekozen om mijn passie voor technische onderwerpen in te zetten voor milieu- en klimaatkwesties’.
De vergistingsvaten waarin de bacterien hun werk doen. Van sinaansappelschil tot gas duurt ongeveer 3 weken. Daarna gaat het gas of naar een kleine energiecentrale om er warmte en elektriciteit van te maken, of het gaat naar de installatie van het bedrijf Nordsol, die het methaan van het Co2 scheidt om er bio-LNG van te maken- waarop schepen en vrachtwagens kunnen draaien.
Tot vorig jaar lagen hier kolen, maar nu worden schrootmetalen in de zeeschepen geladen. Vanaf daar gaat het de wereld over om gerecycled te worden.
Het laden van schroot.
Lucy, matroos
Finse zeeman
Drie windmolenbladen van meer dan 80 meter lang worden klaargemaakt voor transport naar het IJsselmeer, waar gigantische kranen ze aan de turbine zullen bevestigen. In Nederland worden nog steeds veel nieuwe windparken ontwikkeld, waar steeds grotere windturbines worden geplaatst. Op plekken als de haven van IJmuiden en de haven van Amsterdam worden de onderdelen van de parken verzameld en vervoerd.
Medewerkers sorteren plastic in de Plastic Recycle Fabriek in de haven.
Sinds de foto’s gemaakt zijn, is de fabriek failliet gegaan. Ze konden niet op tegen de vloedgolf van goedkoop, nieuw plastic dat de wereld momenteel overspoelt. Gerecycled plastic kan voorlopig alleen bestaan als de overheid het verplicht stelt- iets wat in de toekomst overigens gaat gebeuren.
Gebruikt frituurvet wordt gelost uit een tankwagen bij Argent Energy. Argent is veruit de grootste bio-brandstofproducent van de haven.
Marc Anthony aan het werk in het lab van Argent Energy. Hij controleer samples frituurvet (en dierlijke vetten) voordat het verwerkt wordt tot bio-brandstof.
De opslag van Argent Energy. Met de geplande uitbreiding gaat vanaf volgend jaar 400.000 ton extra biobrandstof geproduceerd worden.
Het ‘distributiecentrum van de toekomst’, een co2 neutraal complex, inclusief aanlegsteiger voor boten die de stad per water kunnen bevoorraden. Voorlopig staan de meeste hallen nog leeg.
Harold. Bij Milieuwerk worden producten die overdatum zijn gescheiden en daarmee klaar gemaakt voor recycling. Mileuwerk biedt aan baan aan mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie.
Urrul. Momenteel worden miljoenen mondkapje die over datum zijn, verwerkt.
Binnevaartschepen wachten totdat ze bij EVOS brandstof kunnen inladen. Het vervoer van benzine, diesel en andere brandstoffen gaat dag en nacht door.
Rangeerder
Een van de brandstofterminals in de haven van Amsterdam, aan de Kopraweg.
Virginia Holt vormt samen met 4 anderen de Young Board van de Port of Amsterdam. Zij beoordelen en praten mee over beleid van de directie op de impact op volgende generaties. Ze maakt zich enorm zorgen over de toekomst, maar ziet ook dat de haven de plek is op bij te dragen aan een duurzamere samenleving. ‘Als internationale zeehaven spelen we een centrale rol in de energietransitie. Hoewel de uitdagingen enorm zijn blijf ik toch optimistisch: “It always seems impossible until it’s done”.